تاریخچه مصرف چای

چای نام یک گیاه و نوشیدنی ساخته شده از این گیاه است. چای واژه‌ای است چینی که در چین و شمال هندوستان به کار می‌رود و تقریباً با همان تلفظ وارد زبان فارسی شده‌است. نام این گیاه در گویش چینی جنوبی چای و در گویش چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می‌شد و هردو تلفظی از یک واژه یگانه در چین قدیم هستند. مردم اروپای غربی نام این گیاه را از چینیان شمالی و مردم خاورمیانه و شمال آفریقا نام آن را از چینیان جنوبی آموختند. بوته چای برای نخستین بار در  چین و در حدود پنج هزار سال پیش شناخته شد که به تدریج خواص درمانی آن کشف شد. علاوه بر آن از چای برای مصارف رنگ‌آمیزی نیز استفاده می‌شده‌است. امروزه چای سیاه یکی از نوشیدنی های داغ محبوب در سراسر جهان می باشد و البته  این نوشیدنی دارای ارزش و اهمیت خاصی است ویکی از محصولات جدایی ناپذیر سبد کالای ایرانیان است.

فواید مصرف چای

چای دارای ۵۰ خاصیت است که از مهمترین آنها می‌توان به ضد درد، ضد آمیب، ضد آلزایمر، ضد آرتریت، ضد تصلب شرایین، ضد باکتری، ضد سرطان، ضد افسردگی، ضد قند خون، ضد التهاب، آنتی اکسیدان، ضد اسپاسم، ضد ویروس، قابض، مقوی قلب، محرک سیستم عصبی مرکزی، ادرار آور، محافظ کبد، کاهنده پرفشاری خون، محرک قدرت ایمنی بدن، کاهش دهنده‌ چربی خون و کاهش دهنده‌ تری گلیسریدها اشاره کرد. چای به دلیل داشتن کافئین از بروز خستگی پیشگیری می‌کند همچنین این نوشیدنی آرامبخش است و می‌تواند سردرد ناشی از خستگی روزانه را از بین ببرد. چای سرشار از آنتی اکسیدان است که از بروز سرطان پیشگیری می‌کند.

خواص چای سیاه در طب سنتی

از آنجا که طبیعت آن، در درجه دوم گرم و خشک است، مدام‌نوشیدن آن زیان‌آور نیست؛ پس افرادی که از نوشیدن چای، دچار مشکل می‌شوند، دارای سوء مزاج، ضعف مزاج یا… هستند.

طبیعت چای، بنابر نظر حکیم عقیلی خراسانی، گرم و خشک در مرحله دوم است و اینکه برخی به‌جهت تسکین عطش و کاهش حرارت و التهاب داخلی بدن، آن را سرد دانسته‌اند، اصلاً درست نیست. سبب این آثار، به تلطیف اخلاط بلغمی غلیظ و پاکسازی اخلاط لزج از سطح دستگاه گوارش مربوط است.

چای سیاه موجب تعدیل مزاج و تقویت اندام‌های بدن می‌شود؛ حرارت غریزی و به‌تبع آن، ارواح و قوای بدن را تقویت می‌کند؛ و به‌خاطر قبض و عطریتی که دارد، موجب تقویت معده می‌شود، همچنین چای سیاه به‌علت حرارتی که دارد می‌تواند موجب افزایش قوای جنسی در افراد با مزاج سرد و تَر شود.

به‌خلاف آب، نوشیدن یک فنجان چای پس از غذاهای سنگین، به برطرف‌کردن آثار زیان‌بار غذاهای چرب کمک می‌کند و موجب احساس راحتی در معده می‌شود. همچنین چای به‌خاطر حرارت مزاجی خود، اخلاط لزج را از مسیرهایی که در آن تجمع یافته‌اند، پاک می‌کند و انسدادهای مجاری بدن را باز می‌نماید و همچنین تشنگی کاذب را برطرف می‌کند. نوشیدن چای، موجب افزایش ترشح عرق و ادرار است؛ پس به دفع مواد زائد کمک می‌کند.

از دیگر خواص چای سیاه می‌توان به تسکین برخی سردردها، تصفیه خون و بهبود رنگ چهره، پاکسازی معده و مغز، کاهش بوی بد دهان، کاهش اندوه و افزایش نشاط، رفع برخی از مشکلات ادراری، و کمک به بهبود خواب اشاره کرد.

برخی دیگر از خواص عجیب این نوشیدنی :

ترمیم بریدگی ها

چای سیاه حاوی ترکیبی به نام تانین است که جلوی خونریزی زخم ھای و بریدگی ھای باز رو می‌گیرد.

از بین بردن بوی بد پا

استفاده از چای سیاه، یکی از موثرترین راھکارھا برای از بین بردن بوی بد پاست. اسید تانیک موجود در چای سیاه غلیظ، باکتری ھا رو از بین برده و منافذ را مسدود می‌کند و در نتیجه، پا کمتر عرق می‌کند.

تقویت سلامتی لثه ھا

چای سیاه حاوی اسید تانیک است که ورم بافت ھا را کاھش داده و جلوی خونریزی را می‌گیرد.

تقویت سیستم ایمنی بدن

دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که قدرت آنتی اکسیدانی چای سیاه و چای سبز که به مدت ۵ دقیقه دم کشیده باشند، از پرآوازه‌ترین میوه ھا و سبزیجات ھم بیشتر است.

مبارزه با حساسیت

چه به محرک ھا در فصل بھار و چه محرک ھای پاییزی حساسیت داشته باشید، می‌توانید از چای سیاه، به دلیل اینکه سرشار از فلاونوئیدھا است، کمک بگیرید.

روش صحیح دم کردن چای :

طرز دم کردن چای صحیح این است که مقداری چای خشک در قوری ریخته و آب جوش به آن اضافه شود همچنین به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه روی شعله غیرمستقیم قرار گیرد تا به آرامی دم بکشد.هر چه چای تازه ‌دم‌تر باشد، خوش ‌بو و خوش ‌طعم‌تر است و هر چه بماند، مواد تلخ آن بیشتر شده و بو و مزه آن را تغییر می‌‌دهد البته چای هرچه مانده‌تر باشد، خاصیت رفع کننده خستگی آن کاهش پیدا می‌کند چون کافئین آزاد شده با دیگر مواد ترکیب شده و خاصیت خود را از دست می‌‌دهد.

البته برای چای سیاه مضرات و فواید زیادی ذکر شده است که برخی از آنان را ذکر میکنیم .  البته بیشتر این مضرات زمانی اتفاق می افتند که چای را پررنگ ، داغ و بیش از اندازه در روز استفاده کنیم .

ده مورد از مضرات  مصرف چای

• به علت اگزالات موجود در آن، اين نوشيدني باعث ايجاد سنگ کليه مي شود. مصرف زياد اگزالات روی سلامت کليه ها تاثير سوء مي گذارد.
• اين نوشيدني سرشار از تانن است و مصرف منظم آن در سيستم گوارشي اختلال ايجاد مي کند و منجر به ناراحتي هايي مانند اسهال، يبوست و … مي شود.
• مصرف بالاي چاي که حاوي آلومينيوم است، مي تواند يکي از علت هاي بروز آلزايمر باشد.
• مصرف زياد چاي، مانع از دفع فلورايد مي شود. يکي از تاثيرات سوء افزايش فلورايد، افزايش شکستگي استخوان است. فلورين باعث ضعيف شدن استخوان مي شود و در نتيجه احتمال شکستگي استخوان در فرد افزايش مي يابد.
• يکي ديگر از مضرات چاي، بروز لکه هاي قهوه اي روي دندان و آسيب ديدگي لثه است.
• اختلال در سيستم ادراري از ديگر مضرات مصرف زياد چاي است. در اين شرايط مثانه سنگين مي شود و فرد مرتب نياز به تخليه مثانه پيدا مي کند.
• يکي از مهم ترين عوارض جانبي اين نوشيدني، کندي در لخته شدن خون است.
• خطر بروز سرطان مري با مصرف زياد چاي افزايش مي يابد. کانالي که معده را به دهان ربط مي دهد به تغيير ناگهاني دما حساس است.
• چای ممکن است خطر سرطان پروستات را افزایش دهد
• چای ممکن است دارای عوارض منفی کافئین باشد

مضرات چای سیاه در طب سنتی

احساس ترشی در دهان، سردرد، دامن‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد، بی‌خوابی و… را می‌توان ذکر کرد. احمدرضا درستی مطلق، متخصص تغذیه، درباره مضرات چای سیاه چنین می گوید: « از دید علمی چای چند مزیت دارد و یکی از مزیت‌های آن این است که یک لیوان چای، فلوئور مورد نیاز یک فرد را در طول روز تأمین می‌کند و مصرف ۳ لیوان چای در روز مانعی ندارد. اگر بیش از ۵ لیوان چای سیاه در روز مصرف شود، به بدن ضرر می‌رساند و موجب افزایش فلوئور بدن و بروز فلوئوریست در بدن و بروز نقاط قهوه‌ای رنگ بر روی دندان می‌شود، دندان‌ها را از بین می‌برد و استخوان را نیز پوک می‌کند. چای را باید با فاصله نیم ساعت بعد از غذا مصرف کرد به دلیل اینکه از جذب آهن در بدن پیشگیری می‌کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که چای را همراه با غذا مصرف نشود.

چای سرشار از آنتی اکسیدان است و زمانی که حرارت می‌بیند و دم می‌کشد، تغییراتی را از خود نشان می‌دهد. مواد آنتی اکسیدانی موجود در چای بر اثر حرارت طولانی مدت از بین می‌روند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد. بهتر است که چای را بعد از غذا و با فاصله ۲ ساعت مصرف کرد به دلیل اینکه مصرف چای بعد از غذا، تمام آهن غذا را از بین می‌برد و مانع جذب آن در بدن می‌شود.»

محمد صالحی سورمقی استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز می‌گوید: « افراد روزانه به یک‌هزار و ۵۰۰ میلی گرم کافئین نیاز دارند که این مقدار ضرری برای بدن ایجاد نمی‌کند ولی متخصصان توصیه می‌کنند که افراد روزانه یک‌هزار میلی گرم کافئین مصرف کنند؛ به طور معمول یک لیوان نوشابه کولا ۷۰ میلی گرم کافئین دارد و یک لیوان چای ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد که مصرف روزانه ۱۰ لیوان چای مشکلی ایجاد نمی‌کند. زنان حامله در دوران بارداری خود به ۳۵۰ میلی گرم کافئین احتیاج دارند و به دلیل اینکه کافئین موجب تحریک می‌شود، زنان باردار می‌توانند روزانه ۳ لیوان چای مصرف کنند. به دلیل اینکه مردم تمام دنیا از این نوشیدنی استفاده می‌کنند، تحقیقات فراوانی در این خصوص صورت گرفته و در هیچ مقاله معتبری سرطان‌زایی و مضرات چای مطرح نشده است.»

منابع :

دکتر سلام

نبض ما